Wizerunek – na jakiej podstawie możemy go wykorzystywać?

Kwestie związane z ochroną wizerunku unormowane są w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Regulacja dotycząca interesującego nas zagadnienia znajduje się w art. 81 tejże ustawy:

W świetle przytoczonego powyżej przepisu widzimy, że rozpowszechnianie wizerunku jest co do zasady zabronione bez zgody osoby, którą przedstawia. Niemniej jednak są od tej reguły trzy wyjątki.

1. Wizerunek osoby, która otrzymała zapłatę

Jeżeli osoba utrwalona na zdjęciu lub filmie otrzymała zapłatę za pozowanie, istnieje domniemanie, że wyraziła ona zgodę na rozpowszechnianie swojego wizerunku. Jednakże rozpowszechnianie to jest ograniczone do sposobu ustalonego z modelem lub do zwyczajowo przyjętego zakresu. W szczególności nie należy przypuszczać, że domniemana zgoda dotyczy wykorzystania komercyjnego. W takim przypadku należałoby zawrzeć z modelem osobną umowę. Jest to zalecane aby uniknąć ewentualnych sporów.

2. Wizerunek osoby powszechnie znanej

Rozpowszechnienia wizerunku nie wymaga zgody, jeżeli przedstawiona na nim osoba jest powszechnie znana, a dane zdjęcie lub film został wykonany w związku z funkcją publiczną, pełnioną przez tą osobę. Wyłączenie to dotyczy w szczególności polityków, działaczy społecznych czy tzw. "celebrytów". Ważny jest także cel wykorzystywania wizerunku. Musi on służyć relacjonowaniu wykonywania funkcji publicznej przez uwiecznioną osobę.

3. Wizerunek osoby, która stanowi jedynie szczegół większej całości

Zgoda uwiecznionych osób nie jest potrzebna także wtedy, gdy wizerunek tych osób stanowi pewien element tła (np. ludzie biorący udział w manifestacji, publiczność na koncercie). Ważne jest przy tym, aby wizerunek danych osób stanowił jedynie szczegół jakiejś większej całości i nie stanowił głównego elementu.

Wykorzystując wizerunek osób trzecich do celów komercyjnych, a więc takich, które służą nam do osiągania korzyści, powinniśmy pamiętać o zawarciu właściwej umowy. Naruszenie prawa do wizerunku lub prawa do prywatności może mieć poważne konsekwencje. Warto jasno określić zasady komercyjnego wykorzystania wizerunku w umowie, aby uniknąć niedomówień i ewentualnych sporów z osobami, których wizerunek rozpowszechniamy.

Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody uwiecznionych osób.

Z rozpowszechnianiem mamy do czynienia wówczas, gdy wizerunek jest przez nas udostępniany szerszemu gronu odbiorców, np. publikacja w gazecie, na ogólnodostępnej stronie internetowej.

Samo utrwalanie wizerunku natomiast, zgody nie wymaga. Można więc nagrywać lub robić zdjęcia osób, właściwie bez ich zgody, o ile nie upublicznimy tych materiałów. W takim przypadku należy jednak pamiętać, aby nie naruszać innego bardzo ważnego prawa – prawa do prywatności. Nie można więc wkraczać zbyt daleko w prywatną sferę osób trzecich, w szczególności wtedy, gdy sobie tego nie życzą.

Udostępniając zdjęcie lub film na swojej stronie internetowej, powinieneś za każdym razem zastanowić się czy wykorzystanie czyjegoś wizerunku będzie w danych okolicznościach dozwolone. Należy zapamiętać, że z zasady wykorzystanie wizerunku jest zabronione bez zgody utrwalonej osoby.Powyżej przedstawiliśmy kilka wyjątków od tej zasady, niemniej jednak zachęcamy do ich ostrożnej interpretacji i indywidualnego podejścia do każdego działania, poprzez które będziesz rozpowszechniać cudzy wizerunek.